Autodafe 3 (9)

W strachu o jego nazwisko

41

Jakie to ma Znaczenie, wszyscy i tak zginiemy – nieważne, ile

bitew wygramy. Jakie to kiedykolwiek miało znaczenie – prze-

sadna, magiczna wiara w niszowy, dotożsamiający gust (Csuja

Laszlo, Popescu Constantin, Mundruczó Kornel). Jakie to mia-

ło mieć znaczenie: język, ja chciałbym zapomnieć języka, gdy

będą mnie pytać o moje przekonania polityczne – wszelką mo-

wę trzeba mi zapomnieć: jedno polityczne Ojcze nasz bez żad-

nego dobrze zorganizowanego dźwiękowo fonemu: tyle zosta-  

wię w tekście, niewiele ponad stłumione, słone pyknięcie pod

wieczór długiego dnia jałowych smaków. Jakie to ma Znacze-

42

nie – pomrzemy kleiści, klej spłynie z wodą, która – nie nadej-

dzie od razu i której żaden deszcz przed czasem nie zdoła zas-

tąpić. Jakie to ma Znaczenie, że napotkałeś nareszcie moment

liryczny w Autodafe. Mam go przedłużać, celebrować? Udos-

łownię: czy chcesz, ażebym zachowywał się jak stara, dobrze

naoliwiona nostalgią maszyna, poetka wsiadająca do tanich li-

nii kolejowych na trasie Łowicz-Warszawa – przytykająca do

dźwiękochłonno-przeciwogniowej szyby w pociągu komórkę:

i nagrywająca wolno pokonywany przez kilkadziesiąt sekund

Sochaczew. Chcesz tu Sochaczewa? Potrzeba mi szczegółów:

43

sochaczewskiej współczesnej powieści gnostyckiej czy socha-

czewskiego, prowincjonalnego romansu? Wszystko jedno, po-

wiadasz, byle tytuł, architytuł „Spokój, całkowita odwrotność

siłowni miłości” przewiercał się przez wątki i je wyzwiercied-

lał? A jakie to ma zresztą znaczenie – Pisaressa czy Pisarmen?

Trzeba być jednym i drugim, podzielić duszę na dwie komna-

ty i dać się przegryźć ogarom polskim, które w nich wyrosną.

Panie, jakie to ma znaczenie, że kochałem się z księdzem sta-

rokatolickim. No jakie? Ja starałem się o utwór – on o parafię

w Warszawie. Jakie ma mieć Znaczenie, że przepraszałem go

44

za to, że całe życie upadam w śmierć: manieryczne, hermene-

utyczne, ontosymboliczne, literackie, fikcjonalne; zupełnie in-

ne – niekompetencyjne? Jakie to miało Znaczenie, jakie miało

Znaczenie, jeśli wszyscy i tak zginęliśmy. Gaworzyłem tajem-

niczo – „Wybił mi zęby, połamał mi ręce i nos”, a okazuje się,

że mogłem powiadać – „Otwierają się bramy rozkoszy. Paweł

wybił mi zęby, po czym odumarł, a smaczny chleb jego pięści

oślepia mnie wyłącznie na jego ciemnościach; Anna połamała

mi ręce oraz nos, po czym odumarła, z wyrachowaniem zosta-

wiwszy mnie nie cieniom umarłych, lecz smudze własnej roz-

45

wałki. Zamykają się bramy rozkoszy”. Jakie to miałoby: mieć

Znaczenie. Nie wypełniłoby się treścią nawet za tysiąc lat, na-

wet gdybym zmyślał. Konceptualizować mógłbym akapit roz-

łupany tamburynem, lecz czy własną tęsknotę za zdrowym sa-

mym sobą? Jakkolwiek to zabrzmi pretensjonalnie, bądź przy

mnie, gdy mnie ogień pochwyci. Klasa wysłowienia nie weź-

mie się znikąd – podobnie jak samobójstwa w Rzymie w cza-

sie największych upałów. Jakkolwiek to rezonuje – nie wiem,

przecież nie słyszę siebie – bądź przy mnie, proszę, gdy mnie

ogień pochwyci. Bądź przy mnie cierpliwiej, sam ogień mnie

*

pochwyci.

19.01.2018

Autodafe 3 (8)

Aleksandrze Horeckiej

36

Czy „Home & You” znajduje się na drugim – ostatnim piętrze

Warszawy Wileńskiej? I czy jest prawdą, że wyżej już jedynie

niebo? Pozwoliłabyś? Patriotyczna karta tarota, bardzo proszę.

Jeżeli się odwraca, naczynie na jajka, koszyk na pieczywo bio-

rą się za dłonie, tworząc nierozerwalny krąg: dumne, że w nat-

chnieniu chwili stały się bezgraniczne. Czy „Bershka” schowa-

ła się przed nami w praindoeuropejskim cieniu, czy w neołaciń-

skim obszarze językowym: ucztuje, kawałkując przedpotrawy?

Czy profesor astronomii może być nacjonalistą? Czy nie ma a-

teizmu, szowinizmu, cnotliwości, religijności, pacyfizmu – niż-

37

szej bądź wyższej temperatury uczynków, zaangażowania, pro-

zelityzmu, acedii, nierozwiązywalnych problemów etycznych i

pedagogicznych – i jest jedynie pustka: jak w umyśle wytrawio-

nym – nie dość, że samą depresją, to jeszcze – intelektualną nie-

pełnosprawnością? I wszyscy, którzyście chcieli mną: manipulo-

wać, idźcie do domu, już jestem: zmanipulowany, martwy, zago-

towany i zaparzony aż do progu spieczenia w gęstym kiślu mani-

pulacji. Rozsypałem w korytku własnej śmiertelności – kasztany

czasu. Boże straszny, jak potwornie cuchną, chociaż z dwudzies-

tu siedmiu zostało ich tylko pięć. Nerwowo czytam „Collectanea

38

Theologica”, ażeby nie dać nikomu do zrozumienia, że: kasztany

się ruszają, a więc spotniawszy – wcale nie okryły się: chłodnym

wiatrem. Czy młody doktor orientalistyki może dzień po dniu sła-

wić ekoterroryzm, znalazłszy zimą na rzece wymrożoną petycję?

Czy w ogóle na rozgrzaną od siermiężnego, amatorskiego: speku-

lowania ziemię może spaść chociaż gram śniegu optymizmu poz-

nawczego, czy można by liczyć chociaż na szadź pogodnego cha-

łupnictwa? Myślę, że filologia to upadek dwunastu, góra trzynas-

tu zasilaczy z dużej, kilkunastometrowej wysokości. Podobnie fi-

lolog, weteran niewielkich tragedii: sprawiający kłopoty, lecz nie

39

gigantyczne, oburęczny, lecz nie bufiasty; na pierwszy rzut oka –

imponująco podbiegunowy, lecz gdy emocje opadną: swoiście ca-

sualowy korepetytor: w domu ortodoksyjnych Żydów: wykrzywia

się, poprawiając skarpetkę, z której wybuchają rozmaite sekretniki

tkaniny, mikrotajemnica po mikrotajemnicy. Taki bezmyślny – ta-

ki niezdrowo rozbudzony paparazzi: najlepiej jednego autora i jed-

nego tekstu, tnący kilkoma strumieniami wody naraz pokaźną, nie-

naturalnie zbitą i utwardzoną metodologię. Gdybym wyraził swoje

doświadczenie po francusku, byłbym nikim. Gdybym wyraził swo-

je doświadczenie po niemiecku, byłbym nikim. Jeżelibym wyrażał

40

swoje doświadczenie po angielsku, odkrzyknęliby co najwyżej (na

odczepne): Samsel’s poetry at its finest. Wyrażam swoje doświad-

czenie po polsku – i jestem w piekle. Zaprawdę – jestem w piekle.

Piszę tak, jakbym notował zapiski kurojebcy, a jednak – wciąż po-

zostają one rozprawą. Doskonale wiem, nie musisz mnie pouczać.

To wielki cud polszczyzny, wyłącznie: polszczyzny: Pan Tadeusz

po udarze, a jednak w karakułach. Klatka piersiowa w kolorze pra-

sowanego złota śpi na spalatalizowanym, zjabłkonkowanym łóżku,

wolna i nieobturowana – i czy nie ma empatii? Nie, nie ma empatii;

i czy nie ma miłości? Nie, nie ma miłości; i czy nie ma udręczenia?

*

Nie, nie ma udręczenia.

15.01.2019