Autodafe (11)

46

Spłonąć najjaśniej. Powiesić się na samym środku

trasy widokowej polskiej poezji. Zatruć, a przynaj-

mniej zmącić to, co polscy poeci chcieliby wyzna-

czyć na polskie Greenwich XXI wieku. Zainfeko-

wać, zadefekować to, co pierwotnie miało być za-

deklowane, ale – niedomknięte na czas przed wy-

budzeniem – musiało tutaj zamieszkać: niededy-

kowane. Ach, gdybym nie nurlał, a też i nie kin-

drał, nie stałbym się jak Turnau, nie byłbym jak

kindżał. Spłonąć nago. Z rozlanym, otyłym cia-

47

łem – masywnym walkmanem obłoczy kosmi-

cznej w strudze materialnej. Tajemniczy ciem-

nogród. Ogród, garden, jardin. Żargon. Twoje

rwane łono, porzeczka z Poranina, aś gwiazda

Zaranina. Czy zostałaś zraniona? Przerżnięcie

trampoliny, krwotok minerałów (a więc mine-

rałotok?), zoranie pospieszne agrestów. Przez

całą bezkresną otchłań ściga Ciebie, mój Panie,

mój złowieszczy chichot, kolec i klips krzyku,

elipsograf rozbity o kratę wyników. - - - - - - -             

  

48

Spłonąć najjaśniej. Zanurzyć się w seks na po-

wale świronka, zasnąć w oparciu o długie, pa-

stelowe kopyto. Przestudiować rozprawy war-

szawskich materialistów i swoje kości umiesz-

czone na wielkim kole zamachowym nazwać

Wisłą ciała ludzkiego. Powiesić się na samym

środku trasy widokowej całej twórczości. Stać

się jej medalem, dla mentalistów – mentalem.

Panie, czy pas nabrzeżny, na którym dwieście

stadiów drogi od mojego tekstu zakwita tekst

49

Trakla, to jeszcze międzymorze czy już – zwi-

schenmaar? Panie, czy widzisz to, co ja? Lan-

gusta. Langusta Emily Dickinson, którą ta za-

bawia wieczorami, przebierając się w zamas-

kowaną rybę. Krab Mai Staśko nazwany go-

łębiem dezorientacji, Achillem na tle zmierz-

chu. Czarynarka z iskrzącymi wyłogami, ła-

siczka w butonierce, antyczne małżeństwo

słowa. Safona wytatuowana na języku, Ho-

mer po grecku – na zębach. Bardzo chciał-

50

bym odejść. Znaleźć się daleko stąd. Um-

rzeć w środkowych Włoszech w mieście

dobrym na śmierć, o którym nie wyczy-

tam z Herberta, z Grudzińskiego. Gdzie

nie będę pragnął poezji ani seksu. Umrę

rozwiedziony z wieloma formami życia

po zawieszeniu kotwiczki zamiast krzy-

żyka na piersiach i zdjęciu z rąk branso-

letek zwanych – pierścienie Brodskiego,

gdy miałem trzydzieści pięć lat. A Ty e-

                *

mabluj to sobie, Ty to imaginuj:

przezorne BHP na wszystkich

scenach strachu.

  

29.04.2017

Autodafe (10)

42!

Malutki dom kultury na Lubelszczyźnie – garnuszki,

w które skapuje krew, woda pośniegowa ciała. Niew-

prawny jeszcze wiersz dziecka nagrodzony przez ju-

rorów pierwszą lokatą w kategorii gimnazjów: świe-

żutka kukurydza prażona umysłu, ogrzany, zżały o-

woc leszczyny wyobraźni. Błoto, wyżary. Rosną na

moich rękach łachany, bachury i dopiero Robert Lo-

well wyjaśni mi ich nieliterackie pochodzenie. Kto

by tutaj myślał o zapobiegliwości na oparzeliskach?

Jest lipiec, miesiąc dla dwunastolatka wprost ideal-

43

ny na wigilię swojej twórczości. Z wysokich klifów

dzieciństwa poezja zaangażowana chociażby – dla

chłopców jest okurzaniem chorego dobytku i w ni-

czym nie różni się od poezji metafizycznej. Tekst

tego rodzaju dla dziewcząt to już amazonka ucie-

kająca na koniu z niedogaszoną świecą Haliny Po-

światowskiej w złamanej w następkach ręce. Nie-

wielki lokal na Lubelszczyźnie, składanka natch-

nionej głupawki i nadprzyrodzonego teatru. Orfe-

usz z ulaną twarzą, juror o obco brzmiącym naz-

44

wisku popełni samobójstwo w okresie ciężkiego

przednówka, dokładnie jesienią za rok. Śmierć

Ziemniaczanej Twarzy – gruchnie tuż potem

na wsiach. Pławka Pana Boga wkręciła się w

końcu pod śrubę i rozerwana na części, klap-

nęła na ślizgaczach motorówki Maryi. Cóż,

kwiczoł na przypłociu, który uwierzył: ska-

cze w sam środek kanionu Brodskiego, i zła-

mał kark o dach starej wędzarni Hoffmanna.

Kosteczki śledziennicy, tłuste, świetlne rze-

*

szoto.

45

Dobrze jest osądzić, ile z tego zrozumie dwu-

nastolatek. Ile z tego pojmowałem ja, widząc

jasnowłosego mężczyznę z wymiętym, zielo-

nym krawatem wiozącego na taczkach poć-

wiartowaną świnię? Była przecież niedziela,

przed chwilą recytowałem, wyjąłem aparat

cyfrowy, by zatrzymać w kadrze, by spowol-

nić w kadrze słońce w napadzie histerii, przy-

mierzające rajstopy niewidocznego księżyca,

zmniejszające swój obwód do miary nocnej

                *

pauzy. Wiadomość transpowietrza

w transdomowej salce.

14.04.2017

Autodafe (9)

36

Ależ dlaczego rani cię nienaturalność tego poematu?

Doprawdy, i to jeszcze taki język jak mój? Starczy i

szum perlatorów o zmierzchu, aby go zagłuszyć, by

pocałunek nie przetrwał, a na granicy pomiędzy tek-

stem a okiem pojawił się ząb. Jeden, drugi. I niechaj

tobie się wydaje, że czytasz kolędę Karpińskiego i

biegnie za tobą cyprysik Lawsona, wtór taki, spoś-

ród wtór wielu, wtór z brzegów osamiały, choć na

połaci wtórwiel. Zaśpiewaj jednak choć jeden z je-

go tekstów, poczujesz, jak Karpiński w ciebie wni-

37

ka, rozszerza cię, jak sprawnymi palcami spaceruje

po wnętrzu. Mit o chropawej płaskorzeźbie z przy-

stawionym szpikulcem włożysz między baśnie, a

przez łyskliwe okno wystawisz okrągłą magnolię.

I wtedy uchwycisz może jego usta, dwa cyprysiki

Lawsona złączone zgłębionym spojeniem, aś nie-

przyduszone kopytem. Odkryjesz nie tylko w du-

mie Karpińskiego jej seksualność, ale nawet i w

Pieśni o Narodzeniu Pańskim hormonalne gniaz-

do, w którym szaleje szablak pastwiący się nad

38

zalotką. Wyśpiewujesz ten wtórwiel, Kamień Po-

morski obrazy w obecności rodziny po złamaniu

opłatka, aż trafia cię kamień karpiński, przerywa 

epokę śpiewu. Wypluwasz uśmiech Karpińskich,

wypluwasz jego usta, którymi kanelowałaś syla-

by jego kolędy. Zwymiotuj jego herb Korab, jeśli

chcesz przeżyć ten wieczór, wstaw w puste miej-

sce swój palec i nazwij styk Gadziogłówką. Tak

demon Karpińskiego szpuntuje kończący się rok,

szpuntuje, lecz nie zapładnia, aż niedogasły wciąż

39

fiks sam ostatecznie kruszeje. 

                     - - -

                                                                - - -

                                                Samotonia – krzyczał

w niebo Iwaszkiewicz, ale cenzor i tak – bezwzględ-

nie robił swoje. Pewnego chłodnego ranka z „Gebet-

hnera i Wolffa” powywożono Brzezinę, a nie Samo-

tonię. Ja umarłbym, powiadam Wam, umarłbym ze

smutku. Gdybym nie miał demona, co by mnie pod-

dźwignął. Nie miał bystandera, co by mnie z domu

wywiódł do niedalekiej traktierni pod światło poża-

rnej barbulki – pod żarnym pozorem nie zbliżaj się

do niej. 

  - - 

                                    - -                         - -

             Ogień krzepnie. Blask ciemnieje. Ścierają-

40 ⅓ 

cy się flek buta, rytm wewnętrzny, w którym ukry-

wam utykającą stopę własnego wiersza, urywa się

                *

właśnie. 

Brzezina, 8-9.04.2017

Wytłumaczenie

40 ⅔

Pozwól, że ci wyjaśnię. Ostatni pentaptyk pisałem

z perspektywy zawiedzionego kochanka. Nie, nie

to słowo służyć mi będzie najlepiej: przerażonego

kochanka. Widzącego, jak gwałci się jego Psyche,

jak Psyche przerabia się w ptyche, co z greki zna-

czyło: „składać”. Poliptychos – wielokrotnie złożo-

żony, co dla istoty czującej znaczy: raz po raz pene-

trowany. Kochanek widzi dosyć wyraźnie: jego ow-

41

ca wybrała gwałt i staje w wąskiej sali zmienionej na

ucho igielne za sprawą jednej sonaty. Widzi ostro: pa-

dają płatki wełny pomieszanej. Na dźwięk pentamet-

ru, najprostszego chwytu: D, E albo G na kosmicznej

gitarze. Zrozumiał to Iwaszkiewicz, ogółem rzecz bio-

rąc: zrozumiał to modernizm, dlatego otrzymał knebel

i opaskę z blankverse’u. – Co? Nie, nie wiem, czy dek-

laruję się w tym momencie jako spóźniony modernista,

czy po prostu zakochałem się w jego praumyśle, który

jest literacką cytadelą. – Kogo praumyśle? No, jak to

42?

kogo? Iwaszkiewicza. O nim tu

przecież mówimy.

                *

Nie wiem.

Oświęcim-Samotonia, 10.04.2017