Autodafe 2 (2)

6

Żytom kwitnącym się pokłoń, Żydom kwitnącym się prze-

kłoń. Huf sokoli wystrzeliwujący pod niebo tysiące: tysią-

ce tysięcy mil za rozdwojonym knotem świetlówki – przy-

szłości, sylabizuje i gulgocze na nierozgrzanym powietrzu:

„Dzień, w którym Jaruzelski zgasił lampę nad Polską prze-

jdzie dziś płynnie w noc, w którą Samsel rozpali ją ponow-

nie!”. Istnej uciesze nie ma końca. Cóż więc, zacznijmy tu

od samego początku. Roger Casement, gejowski martyr Ir-

landii podskakuje na poluzowanej głowicy rozświetlonego

promieniami gamma, beletrystycznego ćwierć-buzdygana.

7

Helen Keller, pracująca na rzecz upośledzonych w nieosu-

szonym ogrodzie, podpatruje wszystkie odcinki Pitbulla –

przez szczapowate palce: i nazywa Patryka Vegę – Janem

XXIII wszystkich sztuk wyzwolonych (a ja jestem wierny

swojemu własnemu określeniu, że to Gogol, Gogogol pol-

skich stanów wyczerpania, a to poemat Autodafe – dokład-

niej jego druga część snująca pół opowieść, a pół baśń nie-

retoryczną o mrocznej ekstazie światem). W czasie okupa-

cyjnej nocy ponadokupacyjna Jutrzenka – w której komin-

ku, nie w palenisku  – Georgia O’Keefe podpala poddwor-

8

ski glejt na nieszlachecką przemoc. Polska przekuta w suk-

ces. Suksa przekuta w polkses podczas dwóch, no – może

trzech błyskawicznych konwentykli, których nie zwieńczy-

ły, nie spromieniły protokoły zniszczenia. Opuchnięte pre-

sokratejskie łożysko dla urojonego, platońskiego – płodu,

nieodnowiona rezydencja przedwcześnie powleczona lon-

tem klątw. Wszystko pęka pięknem. Chłopiec, który zagi-

nął w Łomży, wydostaje się na powierzchnię Villi Merce-

des w Meksyku jako wypoczęty, wyregenerowany – cień

świnki w fartuszku boginki. Szczyl w Szczylinie – strzał

9

w dolinie, zapłodniony w złej godzinie. Niechże mnie! –

upadłem jak worek ziemniaków na surową wieprzowinę

kodeksów prawnych, nagi, bez finezyjnej, napowiewnej

perfumy imperatywu kategorycznego, pozbawiony cho-

ciaż i wiórka mydełka relatywistów. Bić belką w twarz

wiersza aż wypłynie peelka, niewolnica estrady. Poroz-

mawiać z nią o niewysłowionym, ponieważ już hydrau-

licznym cierpieniu – zepsuty układ nagrody wprost po-

pod rozbrykany układ kary. Pomyśl, że jesteś w Taizé:

Żytom kwitnącym się pokłoń, Żydom chłodzącym się

10

zakłoń. Pomyśl, że jest w Taizé z Tobą Autodafe – na-

wet na tym sakramenckim pustkowiu? Tak, nawet na

tym sakramenckim pustkowiu. Mroczna predylekcja

z ziemistoszarej predyspozycji. Kość słoniowa na lek-

cjach w dzień testu z przepiórczych pozycji. „Co robi-

łem przez te wszystkie lata”: bardzo cierpiałem, błys-

skotliwy jak grzmot letniej burzy. Kolej Europa – Az-

ja, wyobraź sobie, trudności z adaptacją. Pierwsze Au-

todafe było moim własnym W stronę Swanna. I teraz

przewędrowałem do cieni kwitnących dziewcząt. Po-

                *

zwól, trzciny odchodzą do brzegu.

Jezioro powoli zasypia – bakalau-

reat z natury – na podgrzewanych

                *

            *   *

mieczach.

10.02.2018

Autodafe 2 (1)

Polscy rzeźbiarze

przełomu wieków

1

Serce Aliny Szapocznikow w mózgu Romana Cieślewicza.

Serce Romana Cieślewicza w mózgu Louise Borgeouis: na

to wszystko piersi wieczności, śliwki w czekoladzie ponad

wszelką miarę przedłużającej się ciąży. Rzekłbyś, być mo-

że: jagoda dojrzewa. Pieśnią kołysze się kur ciemny, babi-

borek bogorób zadziera pod wyprost jeden wspólny krzyż,

na którym na samwraz krzyżują poetę – i projektanta poke-

monów. Grzechy dzieciństwa Bolesława Chrobrego: Zbig-

niew Rembrandt rodzi swoje pierwsze dziecko na obumar-

łej twarzy zagniecionego na śmierć bieżnika lądu – Umrę,

2

cóże więcej mam tutaj dodawać? Gigantycznej, biegnącej

ostatkiem sił, przedwiecznej suce poezji puści w końcu o-

czko na ostatniej rajstopie. Z rozpłatanego wołu Rember-

ta wyskoczy Frank Herbert w skrwawionym półfartuszy-

sku i poparzonymi rękami wypisze z siebie pierwszy pół-

zwrot dramatu poetyckiego „Pan Cogito myśli o Diunie”.

A francuski Herakles? Cóże – masochizm podnosi język

z nicości. Więc jak sobie pościelisz, tak się rozfantazju-

jesz. Comme si, comme ça – trzy razy „A”: Archimedes

francuski z frankofońską dźwignią, magdalenką – Piłką

3

meczową literatur Północy i Południa nacierających w

siebie po pochyłej skorupie po ślimaku prastarej liryki.

Oto, jak upada Akwitania spalona ogniem wcielonego

Lucyfera. Bolesław Próżnia zwany Skołomachem ma-

sturbuje się na przysiółce rozepchniętego drabiniastego

wozu wywożącego Żydów na Madagaskar. Nie, bo nie

przestanę klikać, nie przestanę klaskać, Samsel – jak z

czasów Ludwika, Żydzi na Madagaskar. Lecz teraz, te-

raz uże – sza: powiędły aryjskie czeremchy, z taborów

sprężone paprochy, zając przybity do wnęki jak anioł:

4

secesji. Spod konchy. Serce Faustyna Juliusza Cenglera

w mózgu Deadpoola. Serce Deadpoola w mózgu Karo-

la Gąsienicy Szostaka. Przenikliwy ziąb, który na Pęk-

sowym Brzyzku zapowiada pół deszcz, a pół napór zie-

mi obładowanej grafiką przeszłości. Odpór – gdy spoj-

rzysz przez otwór. Odpływ – gdy strzelisz pod zapływ.

Skalp, który – mimo wszystko – ożywa z pomocą zim-

nego pocałunku, mógłbyś z łatwością przełożyć na kil-

ka obcych języków. Załóżmy, że jest to rosyjski, hindi

oraz hiszpański. W Jekaterynburgu, gdzieś za Uttar Pra-

5

desh, w dorzeczach Gwadalkiwiru ktoś spopod gleb bie-

licowych wytrząsa Twoje [!] imię ze spalonego podołka.

Ktoś mówi: wierszyku, wstań. Wytworny – chociaż za-

dziorny zamienia rubel w krzyżówkę papierów wartoś-

ciowych. Sam przeciw wszystkim – niosę: zabitego do-

ga z odciętym po gardło językiem, jak gdybym toczył

gwiaździstą kulę. Orwell, pies i gwiazda. Forwell zwie-

rzęcy okryty gnojem pozornych narodzin jak Dzieciąt-

ko w kołysce. Zejdźmy do rzeki śmiechu, zatopmy za

chłodną pomroką gęsią skórkę zmartwienia. I – stróż

                *

niech strącony z konia przez niezgrabny buldożer roz-

prowadzi w nas czerń. Albowiem rasizm – uosobienie

                   *

  *    *

żaru.

8.02.2018

A Reader’s Guide to Contemporary Literary Theory

1

To nie we mnie uderzyła racica jelenia okultyzmu,

ale w Juliana Krzyżanowskiego. Co więcej – to nie

we mnie narasta Jelenia Góra magii, lecz w Teresie

Dobrzyńskiej, lecz w Teksasie Dobrzyńskiej: świat

jest naszym poparciem, przeświat jest naszym prze-

parciem.

2

To nie na mnie wylądował placek z owocami pap-

roci, a na Jerzym Pelcu. Co więcej – wrośnięty ko-

rzeniami przybyszowymi w zaciśnięte kiełzno uni-

wersyteckiej podłogi stał się Pelc w puszczy jodło-

wej małym pelckiem leśnym, próbą wysiłkową ba-

rdzo dob-

3

rego nasienia, które przyszło nam stracić. Miłorząb

dwuklapowy, symbol walki poezji ze światem. Do-

lina Issy w dorzeczu Canossy: pomarznięte lisy na

płonące włosy. I w Grudziądz prapolskiej flory, w

Swarzędz na ruskie zmory: miłoząb dwuklapowy.

Miłosząb

4

odlotowy, a takoż obuklapowy, bo nie tylko mnie

staranowała dawna machina oblężnicza. Zmęczo-

ny i pijany fartuch wszystkich archiwów nabiega

świeżutką krwią skruszony w ćwiartałkę bielizny.

Stajemy w stanikach na śniegu – stajemy na desz-

czu w sli-

5

pach. To nie ja pozabijałem Wacławowi Borowe-

mu rodzinę, to świat. To nie ja poodcinałem dzie-

ciom Manfreda Kridla drogi do ucieczki – to wol-

ność. Szepcę bezgłośnie ariadę: „serce malowane

tak długo w ukryciu, lecz chleb do cna rozblakły,

          *

kto więc mnie

zwróci życiu”.

1.02.2018