Autodafe 3 (7)

Andrzejowi Gronczewskiemu

reszta żywności dźwiękowej

31

Wiem, co napisać, ażeby być poczytanym: za psychopatę. Jak

uważasz, powinienem to wyartykułować czy całkiem przeciw-

nie: spowić tajemnicą? Powinnością literatury jest jedno i dru-

gie, a więc – cieszyć się modelinami czy bawić się ogniem A-

rystotelesa? Zacząłem pisać, bo zobaczyłem ptaki krążące nad

moim domem. Dlaczego trzydzieści lat później kończę opisem

podpinania własnej matki pod krzesło elektryczne: i zaklejania

jej gałek ocznych tak, by nie rozlały się razem z krwią? Litera-

tura ciemności i zła jest banalna, lecz nie po Arendtowsku – to

kwietno-wzorzysta, zwieńczona krenelażem brama glazurowa-

32

na jak słynna brama Isztar, którą zajęli w trudny, ale cudowny

barbakan Conrad z Jądrem ciemności i Dostojewski – z Idiotą.

Dalej jest drętwa, żywa szopka zła – ni grafomańska, ni arysto-

telesowska rzeczywistość, w którą furkocząc wlatują ci, którzy

tak jak ja odrzucą opał literatury stosowanej i nie znając się: na

rzeczy, zakładając tylko to, że krowa musi być delfinem świata

lądowego, zabiorą się za opalanie wymion. Uważam, że nie jes-

teśmy od Conrada i Dostojewskiego gorsi tak jak prorok Agge-

usz nie jest gorszy od proroka Izajasza. Myślę, że kolorowa bra-

ma literatury ciemności i zła nie pomieści po prostu więcej: niż

33

dwu mężczyzn lub dwu kobiet – w skali wiecznej, nią operowa-

liśmy zawsze. Mogę wypalić prądem całą twarz swojej matki, a

nie zyskam więcej niż – niewielką aktualizację: polskich mitów

romantycznych, przynajmniej mitu Balladyny. Co: w tej: chwili

robię, czy jest sumą moich obsesji, czy konsekwencją: dewiacji,

nie wiem. Bardzo się boję. Śnię, że urodziłem się kimś lepszym,

że studiowałem turystykę krajobrazu, nawróciłem się – niewiele

czasu później poszedłem: do seminarium. Że – nie przeczytałem

Kinderszenen Rymkiewicza, że Romę Cuaróna obejrzałem zimą

przed figurą Matki Bożej Kębelskiej w Wąwolnicy. Że – byłem

34

dobrym biskupem, trzecim lub czwartym Tischnerem, co da się

rozpisać na liczydle, że w dojrzałym wieku doskonale szkoliłem

egzorcystów. Że moim skupionym i bardzo sensownym: życiem

odliczałem pontyfikaty jak smugi cienia, śniąc siebie i swą pros-

tą eschatologię w kilkunastotysięcznym polskim miasteczku jak

w podalpejskiej miejscowości: gdzieś u podnóży: Zewnętrznych

Alp Krystalicznych z kozicą północną po lewej oraz saniami mo-

torowymi po prawej stronie kościoła. Carlos Baker spotyka Aloi-

sa Alzheimera i wyrywa mu z piersi Karola Samsela tak, aby ten

miał szansę stać się świętym, nawet jeżeli z flamandzką precyzją

 

35 

nie przestałby obserwować technologii śmierci własnej matki. A

jeśli w łazience, w której myję dzisiaj twarz, za: kilkadziesiąt lat

zgwałcę dziecko, wnuczkę swojego brata, czy dzisiaj słońce: nie

powinno dla mnie zgasnąć, zwłaszcza że jest to Słońce Moralne,

zimowe Słońce samego szczytu Bożego Narodzenia, czy dzisiaj

woda nie powinna mi gruchnąć w powieki nieczytelnym komik-

sem roztopionego śniegu jak ostatniemu królowi Sodomy – jest

to przecież Woda Moralna, zimowa woda samego szczytu Naro-

dzenia lejąca głowę z wybroczyn na letnią na lodzie oponę: che-

mii nieorganicznej? Mój Boże, co za tekst. Schwadrony zmroku

                * 

na niego nie zasługiwały. Pokręcony dyszel do świat-

łoterapii lśniący--blaskiem tomba--kowym, koncesja:

                *  *

dla nowopowstałej telewizji Ustępuję, mój tom, nasz 
podpis, a idź lutowy stycznik, a pójdź: marcowa moc. 

25.12.2018

Autodafe 3 (6)

Silniejszym niż śmierć

26

Może to nie na miejscu, ale: gdy widzę dokument Wolfganga

Merkela, Ted Hughes silniejszy niż śmierć, myślę – o polskiej

na niego, możliwej odpowiedzi, przykładowo, bo czemu właś-

nie nie on: Tadeusz Olszewski silniejszy niż śmierć, bądź – nie

ona: Aneta Kolańczyk silniejsza niż śmierć. Poezja: życzeniem

dobrego życia, mawiali drzewiej ludzie: mądrzejsi ode mnie o

niebo, lecz do dziś po ich słowach nie wzeszło – ni jedno drze-

wo. Jak to w ogóle możliwe? Co w tej patowej sytuacji gorsze:

pytać o bezproduktywność dobra, czy wykorzystywać peryfra-

zy tak stylowe, jak „silniejszy niż śmierć” – ironicznie? Robię

27

naprawdę wszystko, aby poemat mojego życia nie stał się rejo-

nem frenetycznej, estetycznej zemsty. I po dziś dzień – miałem

nieludzkie szczęście. Bogini przeznaczenia chcąca doręczyć mi

bezdymną broń czarnoprochową – za każdym razem dostawała

okresu, zbliżając się do mnie i zapadała pod ziemię, ażeby skrę-

pować zakłopotanego galernika: krew. Jakiego mnie lubisz naj-

bardziej, Aneto Kolańczyk? Tego, który odchodzi od kompute-

ra, bo musi się nieustannie sprawdzać ciśnieniomierzem czy te-

go, który jest jednocześnie – redaktorem wierszy Czechowicza,

Rumla, Krahelskiej, Łańcuckiego – i zrzucającym ubrania, ano-

28

nimowym komediantem dyskretnie skamerowanym: od pasa w

dół z serwisu Xtube? Wielki mi zaraz dramat, że: w twórczości

nie trafiłem na swoje happy hours. Gorsze jest to, że spotkałem

Was: dwójkę przepięknych terierów czy – nawet – anatolianów

z samego serca europejskiej niszy ekologicznej, będąc psem ra-

sy fanat – ze skazą z rasy schizofren. Czy gdy odejdę, ktoś wy-

tatuuje sobie moją twarz na pośladku oraz spocznie powolutku

w skupieniu: w przepełnionej sali: Waszych prezentacji? Albo

na odwrót, nie bójmy się zmian: czy gdy odejdę, ktoś wytatuu-

je mi Wasze twarze na moich martwych piersiach i siądzie ok-

29

raczkiem na moim puchowym brzuchu, recytując wiersze z In

tenebris i z Owocu tarniny na przemian? Zło to ja – i abym za-

czął mówić, musi zapaść ten zmrok, który nie – zapada, winna

zagasnąć ta gwiazda, która nie – zagasa, spalić się żywcem ten  

człowiek, który się nie narodzi, w tym: oto tu: wszechsamocho-

dzie, który się nigdy nie znajdzie – w żadnej: fabryce, odlewni.

Może to nie na miejscu, ale kiedy widzę dokument Wolfganga

Merkela, Ted Hughes silniejszy niż śmierć, myślę o tym, że mi-

łość do literatury widać w układzie rąk. To balet: jest w nim – i

prawda Antonia Cornazzano – i delikatna,  niewierutna: bzdura

   

30

Machmuda Esambajewa. Sami widzicie, jak dobrą decyzję pod-

jęliście, kochany Tadeuszu, droga Aneto. Nie da się strugać am-

basadorstwa smaku bez kofeiny dyplomacji, a nawet – bądźmy

politycznie niepoprawni – benzoesanu kilku retorycznych i nad-

retorycznych zagrywek. To, co po mnie zostanie (wiem, że sam

jad pustosłowia), nie będzie przedmiotem logoterapii, nie da się

przewędrować Tatr polskiej literatury na potłuczonych tarczach

miejskiego zegara – w brudnych, ceperskich klapkach wełnistej

chcicy, zajeżdżając konie i wywracając bryczki okiem: do dołu.

Człowieczkiem jestem, w przestrzelone serce – sennego jeziora

         * 

spada rozrusznik, lecz

i tak całkiem powleka

go, ją, ich, ją, go cisza.

               

                                                                     16.12.2018

Autodafe 3 (5)

Paulowi Paulusowi Samselowi,

synowi Conrada Johanna Samsela

21

Że nie bawię się wydłubanym z grzebienia – długim: włosem

własnej matki, nie oznacza, że jestem zdrowy – zamiast Tego

mogłem jej podebrać grzebyk do rzęs. Któż mógłby być pew-

ny tego, że nie wsuwam właśnie jej rzęsy pod slipki – aż cała

skarpetka nasiąka łzami. Że nie jestem w tej chwili: w więzie-

niu o zaostrzonym rygorze, ale na drugim piętrze Pałacu Dzia-

łyńskich w Poznaniu, nie oznacza, że jestem szczęśliwy. Bo i

kto mógłby być pewny tego, że dziś Poznań, a i jutro Poznań:

co jeżeli jutro Sudan Południowy – niewielki ćwierćnamiocik

w Dżubie, w której Peter Gadet odcina mi głowę, wypuszcza-

22

jąc na wolne powietrze przeżarte strachem gumowe kule: He-

ban oraz Jądro ciemności. Że nie masturbuję się w zakładzie,

do którego wchodzą jeden po drugim Moi Studenci, nie ozna-

cza, że jestem seksualnie wyciszony. Kto mógłby z całą pew-

nością orzec, że nie zaspokajam się na: łazienkach pociągów,

zmęczony ornamentyką – tak jakby w drodze na konferencję,

pomiędzy Referatem, człowiekiem a referatem: dopadał mnie

jak atak epilepsji i grom niecierpliwej burzy – atak masturbac-

ji. Że nie, że nie, że nie. Że gdybym miał przy sobie rzęsę Ka-

zimierza Wyki, osiedliłbym ją w swoim pępku: dosłownie na

23

moment przed kolokwium habilitacyjnym, niech: może stwo-

rzy z rzęsą mojej matki – mieszkającą tam od jakiegoś: czasu

– porządek dorycki. Że jeżeliby te słowa odczytała jakimś cu-

dem Marta Wyka, czytałaby je jakimś domem, domem, który

został znieważony – i o to by mnie oskarżała, o Niedające się

pomyśleć, potworne znieważanie pamięci jej ojca. Na nic by-

łyby – Rzecz wyobraźni, Łowy na kryteria, Podróż do krainy

nieprawdopodobieństwa, które wydobyłbym jednym ruchem

z szuflady jak zacinający się, papierowy rewolwer. Spaliłaby

wszystko ogniem zranionego serca: biała bogini – rzygająca

24

żalem w głupi jak but, całe życie głupi jak but: poziomkowy

posążek. Że nie myliłem się nigdy w sprawach literatury, że:

byłem nieomylny, nieważne – utekstowiony albo zdetekstua-

lizowany, nie oznacza, że należy mnie rozebrać i obedrzeć ze

skóry jak skowronka, który wpadł: do gabinetu żywego szefa

przez zbyt cienką ściankę fikcji. Święci Bartłomiej, Wojciech,

Andrzej Bobola, Sebastian, Stanisław – mają zginąć tylko dla-
tego, że wyprzedzili Waszych ślamazarnych Kolumbów i Gu-

liwerów? Przecież to absurd! Odetnijcie nam rękę, ale nie wy-

rywajcie bezmyślnie serca jak Aztekowie! Mądra cywilizacja,

25

cywilizacja interpretacji wpierw wyrywa żądło, potem dekon-

struuje, nie zaś krzyczy rachitycznie i wali się w lniane piersi:

„Spójrzcie, nie wzięłam jeńców! Patrzcie, nie biorę jeńców!”.

Że nie przedawkowałem barbituranów, nie sprowadziłem do

Ostrołęki szaleńca, nie wypaliłem rany na ciele miasta, które

mnie przyjęło jak swego, nie otworzyłem znudzonego ciała u

progu fascynującej krainy zwierząt – przyjmijmy wspólnie tę

grozę – nie oznacza, że jestem zdrowy. Karol Wielki na stałe

Niepewny: czy roczne podsumowanie to zawsze mroczne nie-

wyciągnięcie, niewyciągnięcie, niewyciągnięcie – wniosków.

13.12.2018