Autodafe. Epilog (6)

20

Dlaczego nie zrobiłem Jądra ciemności jak Kantor – w duchu polskiego teatru

obrzędowego – tak jak Waleria Wychlewa zrobiła to w duchu bułgarskiego fol-

kloru rytualnego? Czy naprawdę myślałem, że wiersz – Majówka przyniesie mi

więcej trwałej ulgi niż dzieło o Słońcu, które świeciłoby nad Edenem i nad pań-

stwem policyjnym? Hibernowałem, tak jak hibernują kilkunastoletni chłopcy w

meczach takich, jak Kielce – Limanowa myślący o piłce tak obojętnie, jakby od

wieków była już nieaktualnym, polskim żelastwem pierwszych śniegów. Żadne

wersy to nie kilimy, najczęściej: to rozcapierzone perekotypola (burzany, zimny

makaron kraju, w którym nie wzrasta wilgotność). Dramat mojego życia można

wytłumaczyć bardzo klarownie: grałem nie piłką, lecz gigantycznym okrwawio-

19

nym perekotypolem, którego łapałem w dłonie i czułem, jak bardzo jest: gonny.

Tylko masochizmem można wytłumaczyć to, że – głupi i zawzięty – tworzyłem

później poemat kilimów – przeruchliwe Feinweinblein; z dekielkiem socjalizmu

na strofach (tak pięknie z angielska nazywanych „stancami”). „Stancami” wysa-

dziłem też Majówkę w powietrze dobrej liryki wyznania. A w brudnych makaro-

nach Ukrainy i Białorusi było coś transsemantycznego, co jeślibym przyjmował,

mówiłoby we mnie długo niepoznawanym dziedzictwem językowym. Otrzymał-

bym delikatną, mutującą koszulę i napisałbym zamiast Majówki – Jądro folkloru

rytualnego. Koszula wypełniłaby się nagim ciałem, jednak nie praciałem święte-

go Łukasza, bo by ją przepełnił, ani nie moim, bo bym ją okrwawił bądź skośnił:

18

dlaczego nie zrobiłem Jądra ciemności jak Grzegorzewski, którego w 2004 roku

jeszcze żywego – po zobaczeniu Operetki – oklaskiwałem? Miałbym nie Autoda-

fe, nie Apokryfe, lecz dojmujące w swojej wielkości, polskie Powolne ciemnienie

malowideł. Dlaczego ukryłem głowę w mazowieckim makaronie – szukając wyt-

chnień nawet nie w ziemi, lecz w chudym pasku próchnicy wśród sennych, niesz-

częśliwych sosen? Oby moje życie stało się ostrzeżeniem dla innych – miłość od-

chodzi, umiera – wypada bezwładnie z pamięci jak z przepełnionego samochodu,

a ja zostaję z ars separatoria segregatoria, masturbując się ze smutku wyciągnię-

ty na podłodze jak żuraw z dala od brzegu. W czym pomoże mi wówczas Wiersz:

taki, jak Majówka? Swoją etiudową strukturą nie wyciszy zagłuszającej orkiestry

17

erekcji – giniesz z odstrzelonym czubkiem głowy, zdjęty w ostatnim dniu reżimu

własnego egoizmu i nie wystarczy ci nawet katabaza liryczna w Majówce, nawet

ona zabrzmi jak vademecum bawidulskiego ucznia-kołtatamana. Cegły literatury

na śmierć są powolne i wierne. I owszem – możesz być, kim tylko zapragniesz –

na przykład Marcelem Proustem, lecz: jeżeli najpierw nie okażesz się Mateuszem

Birkutem, umrzesz – ze swoją spienioną, rozcieraczową Majówką – na praustach.

Chodzi (mówiąc językiem Schlegla) o ofiarę z inteligencji wyobraźni. Szelest że-

laza, z którym zrzucany jest na ziemię plecak, musi być rozchrobotaniem ścieżki,

którą – pokonywało się dystans z Kielc do Limanowej, mówiąc w strapieniu „gli-

ssando, glissando szemrzącej kiełbasy – glissando (nie arpeggio). Nigdy tego nie

                *

pojmę”.

28.05.2019