Autodafe 3 (15)

Małgorzacie Cymborskiej

71

Nie szukam piękna: i nie odnajduję piękna – tak jak nie szukam

Nairobi: i nie odnajduję Nairobi. Odnajduję kwiaty, cytronele, a  

nawet zaprószone półbuty na warszawskich bazarach – Olimpia,

Krzywe Koło – wspinam się po sylabie z końskiego włosia – nie

runę, wiem, jeśli tylko nie będę podskakiwał na fonemie jak roz-

wydrzona nastolatka. Jestem młodym Czeczenem – uwięzionym

na strychu Polskiego Związku Głuchych i bez najlżejszej chwiej-

by zabiją mnie, gdy dowiedzą się, że pisałem w śniegu, chociaż

nie miałem umysłu wypełnionego paliwem zimowym. Człowie-

czy los: stowarzyszenie spożywcze najbieglejszych robotników

72

chrześcijańskich rozpada się na moich oczach, a na ich miejsce:

wyrasta międzymurze. Wytatuowane abecadłami-pseudoalfabe-

tami błony śluzowe ukrywam starannie za koferdamem – ażeby

uniknąć awantury w pełnym słońcu z polską izbą lekarską. Far-

maceutom pomordowanym podczas okupacji wytachałem apte-

kę daleko w przeszłość. Góralom słanym do piachu (zdobyczne

ogromnego zamachu na Podkarpaciu: w 2026 roku) rozjarzyłem

w przyszłość studio masażu na Syberii. Najprościej powiedzieć

chyba: Mirosław Hermaszewski stylów pisanych i pierwszy Po-

lak piszący poemat w kosmosie. Ale to nie jest prawdą. Nie szu-

73

kałem piękna i nie odnalazłem piękna tak, jak nie szukałem Ma-

uritiusa i nie znalazłem Mauritiusa. Nie jestem również sobą sa-

mym w Hermaszewskim, chociaż łączy nas prostokątna, bałtyc-

ka chyba pod względem rasy twarzoczaszka i jasne: owłosienie.

Zresztą: zarost nocy na wysuszonym snopku. Śmiertelne, niedo-

golone półpiękno. Smarujesz nim podbródek – i sięgasz: mrocz-

nego „rozblasku” młodego, dziewiętnastowiecznego anarchoko-

lektywisty. Smarujesz nim zęby – i stajesz się Coetzeem: zranio-

nym zdławieniem wypracowanego debiutu Dusklands, i to w oj-

czystym kraju. Nie miałem swojego Dusklands, lecz czy można

74

mieć swoje Dusklands, nie mając swojego piękna w Nairobi ani

nawet swojego piękna: poza wszelkimi granicami tego, co nairo-

bijskie. A jeżeli nie ma się swojego Dusklands – nie ma się rów-

nież arcydzieł takich, jak Dzieciństwo bądź: Lata szkolne Jezusa

i zorzka z Angeli Carter: gaśnie nad nierozćwiczonym rozumem

chłopaka, który zbiegł na marne wszystkie: namiejscowe wioski:

w poszukiwaniu mitycznej kazarmy natchnienia. Oto seks w og-

niu, przypatrz się. Jeśli zapoczątkuje poród w ogniu i wychowa-

nie w ogniu, narodzi się pisarz. Jeżeli wychowanie zostanie jed-

nak zwężone biesiekierszczyzną – indoktrynacji, irracjonalnego

75

kiełznania umysłu, narodzi się grafoman. Nie wiem, kim jestem,

nie tylko dlatego, że nie jestem: autorem polskiego Dusklands, a

twórcą Autodafe, lecz także dlatego, że do dzisiaj mściwie celuję

strzelbą w piersi, brzuchy, ramiona i krocza tych, którzy (samym

swoim istnieniem, na prawach logicznej sprzeczności) napisanie:

stworzenie mi polskiego Dusklands uniemożliwiają. A dlaczego

modlę się do Coetzeego? To bardzo proste: nie wierzę w Enthro-

ned Mary with the Child and Two Angels, albowiem „wierzę” w

Enthroned John Maxwell Coetzee with a Book without an Angel:

nie zgubiłem piękna, nie znalazłem piękna, nie straciłem kluczy-

*

ków, nie zyska-

łem kluczyków.

11.03.2019